De eerste 94 Javanen in Suriname
© Auteur: Paul. P. Mangoenkarso
3. Algemeen
3.1 Arbeidscontract tekenen
De Javaanse contractarbeiders moesten een contract tekenen waarin hun rechten en plichten waren opgenomen. De meest belangrijkste clausules waren:
De contractant moet vijf jaren werken, zes dagen in de week; per dag zeven uren op het land en tien uren in de fabriek.
Het dagloon voor mannen ouder dan 16 jaar bedraagt 60 cent. Vrouwen en kinderen tussen de 10 en 16 jaar kregen 40 cent per dag (In Indië bedroeg de dagloon destijds 35ct per dag, alhoewel de kosten van levensonderhoud in Indië lager waren dan in Suriname). De werkgever was onder geen enkele omstandigheid verplicht de contractanten te onderhouden. Wel moest hij de contractanten voor de eerste drie maanden proviand verstrekken, welke dezen later terug dienden te betalen.
Na afloop van de contractperiode had de contractant het recht op een vrije overtocht naar het land van herkomst.
Na vervulling van de vijfjarige arbeidsovereenkomst kon men ook het contract verlengen en op de plantage blijven. In dat geval ontvingen de Javanen een bonus van 20 gulden voor elk jaar dat zij langer bleven. De immigranten die om een of andere reden besloten om zich na afloop van het contract permanent in Suriname te vestigen kregen een stukje grond. Daarnaast kregen ze de 100 gulden repatriëringsgeld terug.
3.2 Plaats van geboorte en laatste woonplaats voor vertrek en aankomst
3.2.1 Geboorte plaats
Het overgrote deel (bijna 59%) van de eerste groep contracten is geboren in Soerakarto, meer bekend als Solo (zie tabel l). Het is duidelijk dat het wervingsgebied van deze 94 contract arbeiders zich in een klein gebied heeft afgespeeld. In Soerakarto was het waarschijnlijk algemeen bekend dat velen onder hen geworven waren om in het buitenland te werken.
Een aantal contractanten waren nog zeer jong (17 jaar). Het is de vraag of deze jongens en meisjes uit vrije wil naar Suriname zijn gegaan, en of hun ouders afwisten van het te ondernomen avontuur van hun kinderen. Op vijf contractanten na zijn allen na aankomst op de suikeronderneming en suikerplantage Mariënburg te werkgesteld.
In drie gevallen werden ze ook te werk gesteld op Mariënburg en op plantage Zoelen, eveneens een suikerriet plantage. Een mannelijke en een vrouwelijk arbeidscontractant zijn tewerkgesteld bij een zekere meneer Robertson, naar alle waarschijnlijk voor tuin onderhoud- en huishoudelijke werkzaamheden. Robertson behoorde waarschijnlijk tot het hogere kader van de onderneming.
Contractarbeiders naar geboorte plaats
| Verblijfplaats |
Aantal |
% |
| Bojolali |
1 |
1,1% |
| Djogjakarta |
1 |
1,1% |
| Krindangan |
1 |
1,1% |
| Semarang |
4 |
4,3% |
| Surakarta |
46 |
48,9% |
| Solo |
1 |
1,1% |
| Tinom |
2 |
2,1% |
| Onbekend |
38 |
40,4% |
| Totaal |
94 |
100% |
3.2.2 Woonplaats voor vertrek
De verblijfplaats voor het vertrek is zeer uiteenlopend. Voor mensen die waarschijnlijk niet uit vrije wil naar Suriname zijn vertrokken kan het zijn dat ze de plaats hebben genoemd waar ze op dat moment toevallig voor het laatst aanwezig waren of zich later konden herinneren. Bijvoorbeeld, de plaats Pasar Kliwon lijkt eerder een markt te zijn.
Het is mogelijk dat zo'n persoon het slachtoffer van ronselaars is geweest. Het ronselwerk staat bekend als "di werk ".
Andere voorbeelden uit onderstaande lijst zijn Djagalan = (slachthuis), Koeto =(stad), Geblagan, Patijan = (vrij vertaald bij een begraafplaats / mortuarium) en Taman = (badplaats / verblijfplaats / kostgrond ).
Tabel 2 geeft een overzicht van de laatste verblijfplaats voor verscheping van de contractanten aan.
Woonplaats voor vertrek
3.3 Ziek bij aankomst
Bij aankomst, na een zeereis van om en bij 82 dagen, bleken acht van de 94 opvarende contractanten ziek te zijn, zeven mannen en één vrouw. Door de klachten werden alle acht contractanten in het 's Lands-Hospitaal ter observatie opgenomen.
De klachten zijn respectievelijk ulcus crivis, rheumatom, ulcera tuberculose, anchylotomiasis. Anchilostomias is duidelijk een ziekte van die tijd geweest. Bij een aantal contactanten waren de klachten niet bekend. Tabel 3 geeft inzicht van de gezondheidstoestand van de contractanten bij aankomst.
In het ziekenhuis opgenomen contractanten bij aankomst en ziekte oorzaak
|
Naar Voorpagina
terug
Ga naar pagina: 
naar boven